We krijgen te weinig verlof van ons werk om te dealen met het verlies van een partner, ouder of kind, vindt 60 procent van de Nederlanders. Hoeveel tijd moet je iemand geven die rouwt om het verlies van een dierbare, en hoe ga je om met een rouwende collega?
In Nederland bestaat geen wettelijk rouwverlof. In sommige cao's is wel verlof opgenomen, maar vaker wordt aanspraak gemaakt op het zogenoemde calamiteitenverlof, waarbij je kan worden doorbetaald tot en met de dag van de uitvaart. Kun je daarna nog niet (fulltime) werken, dan word je doorverwezen naar de bedrijfsarts voor advies, bijvoorbeeld om een tijdje met ziekteverlof te gaan of tijdelijk minder uren te werken.
In de praktijk blijkt het calamiteitenverlof bij lange na niet genoeg. Volgens cijfers van ArboNed levert het verlies van een dierbare bijvoorbeeld gemiddeld 170 dagen verzuim op. Niet gek dus dat 40 procent van de mensen die iemand in hun omgeving verliezen, zich ziek meldt als ze weer aan het werk moeten. Ruim de helft van de Nederlanders vindt dan ook dat mensen te weinig tijd krijgen om te rouwen, blijkt uit onderzoek van uitvaartorganisatie Yarden.
Snel weer werken of niet?
Hoeveel tijd iemand nodig heeft voor het verwerken van zijn verlies, ligt aan de persoon en de situatie. Sommige mensen vinden het fijn om juist aan het werk te gaan, zodat ze structuur en afleiding hebben. Anderen willen juist graag alleen zijn en hebben maanden nodig voor hun herstel. "Het belangrijkste om te beseffen is: rouw is heel erg individueel. Wat voor de één werkt, werkt niet voor de ander", zegt bedrijfsmaatschappelijk werker Romhild Ruitenberg van ArboNed tegen RTL Z.
Collega's kunnen een grote rol spelen in rouwverwerking, ziet Ruitenberg in de praktijk. "De sociale steun op het werk is heel groot. Daarom raden we mensen ook aan om niet te lang thuis te blijven. Enerzijds omdat het dan lastiger wordt om terug te keren, maar juist ook omdat ze steunpunten hebben op het werk."
Terugkeer voorbereiden
Wel raadt Ruitenberg aan om iemands terugkeer vooraf te bespreken met de leidinggevende erbij. "Dan kun je bespreken hoeveel werk iemand aankan, en of iemand er wel of niet over wil praten. De leidinggevende kan dan de rest van de collega's voorbereiden op iemands terugkeer, met een gesprek of een mailtje. Dan voorkom je verlegenheid als iemand er dan ineens weer is."
Bij rouw zie je twee verschillende processen, stelt Ruitenberg. "Aan de ene kant heb je verliesoriëntatie: het ervaren van verdriet, het rouwen om het verlies en stilstaan bij wat je bent verloren. Aan de andere kant heb je restauratie-oriëntatie: wat helpt je om even niet met de rouw bezig te zijn, om energie op te doen en om afleiding te hebben? Het is goed om te onderzoeken waar iemand zit, want voor herstel heb je beide kanten nodig."
Vragen hoe het gaat
Rouw kan zich uiten op veel verschillende manieren. Enerzijds door verdriet en vermoeidheid, maar ook door slecht slapen, slechte concentratie, somberheid, boosheid of schuldgevoel. "Het is een hele emotionele periode die je kan uitputten, het komt heel erg dichtbij. Sommige mensen schieten gelijk in emotie als je ze iets vraagt, terwijl je aan anderen niets af kunt zien."
Collega's weten vaak niet goed hoe ze om moeten gaan met een rouwende collega. Sommige mensen durven niet te vragen hoe het met iemand gaat, bang als ze zijn dat diegene in huilen uitbarst. Toch is het altijd beter om wél iets te zeggen, zegt Ruitenberg. "Betrokkenheid, zeker in het begin, is goud. Niks laten horen als iemand terug is en meteen overgaan op de orde van de dag is heel teleurstellend en verdrietig."
En vergeet niet: rouw is niet over met een paar weken of maanden. "Als je iemand verliest, krijg je het eerste jaar veel aandacht en maak je alles voor de eerste keer alleen mee. Daarna wordt het pittiger, in het tweede of derde jaar. Dan dringt het besef door dat het verlies definitief is. Laat het dus als leidinggevende nog eens in de zoveel tijd terugkomen in gesprekken, vraag even hoe het gaat."
Tips om met een rouwende collega om te gaan:
- Laat je collega zelf aangeven hoeveel werk hij of zij kan doen.
- Negeer het verdriet niet, maar laat je betrokkenheid zien. Als je niet weet wat je moet zeggen, zeg dan dat je het niet weet.
- Stel een contactpersoon aan die de collega begeleidt en een aanspreekpunt is als het even moeilijk gaat.
- Blijf de collega begeleiden in de maanden na het verlies, rouw kan nog lange tijd doorwerken.
- Niet alleen het overlijden van een naaste kan gevoelens van rouw oproepen: veel mensen hebben vergelijkbare klachten na een scheiding of het verlies van een huisdier.
Meer informatie over arbeid en rouw
Bron: RTL Z / Karin Husslage
