In augustus daalde het gemiddelde verzuimpercentage in Nederland licht naar 4,0% ten opzichte van 4,1% in de maand ervoor. Daarmee is het verzuim sinds maart van dit jaar met bijna 1,0% gedaald. Ondanks deze daling geven de cijfers niet alleen reden tot optimisme. In het afgelopen jaar (juli 2022 tot en met juni 2023) steeg het langdurig verzuim door stressgerelateerde klachten met 8,4%. Dat blijkt uit cijfers van arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare, beide onderdeel van HumanTotalCare en gezamenlijk werkzaam voor circa 1 miljoen werknemers.
Stress hoofdoorzaak verzuim bij vrouwen en Millennials
Bijna een kwart van alle verzuimdagen wordt veroorzaakt door stressgerelateerde klachten zoals piekeren, lusteloosheid en gespannenheid. Deze klachten zijn zelfs de hoofdoorzaak van verzuim bij vrouwen en werkenden tussen de 25 en 45 jaar, waar ook de generatie Millennials bij hoort.
Hoewel de stressklachten er vaak toe leiden dat iemand op het werk uitvalt, geven bedrijfsartsen in 40% van de gevallen aan dat de oorzaak nauwelijks een relatie met het werk heeft. Onderzoek toont ook aan dat gebeurtenissen in iemands persoonlijke leven vaak ingrijpende gevolgen hebben op het werk. Denk dan bijvoorbeeld aan het verlenen van mantelzorg naast het werk, een echtscheiding of financiële zorgen.
Een rugzak vol zorgen
Jurriaan Penders, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare vergelijkt hoe zorgen door werk en privé elkaar versterken met een rugzak. “Die rugzak vul je met allerlei zaken uit je werk- en privéleven. Op een gegeven moment kan die te vol raken door zorgen, stress en andere dingen die je energie kosten. Je rugzak maakt daarin geen onderscheid tussen zorgen door je werk of een andere oorzaak, waardoor die zomaar te zwaar kan worden. Dan lukt het je niet meer om op te laden en voldoende te herstellen. En dan val je soms om.”
Meeste verzuim door stress in openbaar bestuur, zorg en onderwijs
Afgelopen jaar was het gemiddelde verzuimpercentage door stressgerelateerde klachten 1,0%. Uitschieters daarin zijn het openbaar bestuur (1,5%), de zorg (1,5%) en het onderwijs (1,3%). “Dit zijn branches met een sterk maatschappelijke functie, waarin vooral het werken voor de ander - burgers, patiënten en leerlingen - centraal staat”, vervolgt Penders. “Vooral in de gezondheidszorg en het onderwijs werken mensen die ontzettend gedreven zijn om anderen te helpen. Zo gedreven, dat ze vaak over hun eigen grenzen heen gaan. Bovendien zijn het branches waarin medewerkers, door vaste dienstroosters en veel administratieve taken, veel moeten en weinig regelruimte hebben. Deze beperkte autonomie maakt het lastig om het werk zo te organiseren dat het zoveel mogelijk energie geeft en de kans op stress vermindert.”
Eerder ingrijpen, voorkomt erger
Bedrijfsartsen hanteren drie oplopende niveaus van stressgerelateerde klachten: spanningsklachten, overspanning en burn-out. “Hoe langer je wacht met het aanpakken van stressklachten, hoe erger het wordt en hoe langer het ook duurt voordat iemand herstelt”, zegt Penders. Het afgelopen jaar zagen de arbodiensten vooral een stijging van medewerkers met overspanning. Deze medewerkers zijn gemiddeld 235 dagen uit de roulatie. De impact hiervan is voor alle partijen enorm: de medewerker voelt zich niet goed, een dag verzuim kost de werkgever gemiddeld € 315,- en voor collega’s geldt dat het overnemen van werkzaamheden kan zorgen voor extra druk. Penders: “De meeste winst is te behalen door stress te signaleren en het bespreekbaar te maken; ook als werk niet de oorzaak is. In dat geval kun je samen zoeken naar een oplossing, waardoor je voorkomt dat klachten erger worden en een medewerker voor langere tijd uitvalt.”
