Het gaat bij machineveiligheid om het beoordelen, uitsluiten en beheersen van risico’s die mogelijk kunnen spelen bij het gebruik van machines. Machineveiligheid speelt niet alleen een rol tijdens het gebruik, maar ook al bij het ontwerpen en onderhouden van de machines. Werkgevers die gebruikmaken van machines, moeten voldoen aan NEN-normen, tenzij in de Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) goed onderbouwd is dat ervan afgeweken kan worden.
Op het gebied van veiligheid van arbeidsmiddelen (waaronder machines) is een tweedeling te maken in productveiligheid (de fabrikant is verantwoordelijk) en veiligheid in het gebruik (werkgever en werknemer zijn verantwoordelijk).
Ontwerpen
Om te beginnen moet er bij het ontwerp rekening worden gehouden met de veiligheid van een machine. De veiligheid wordt ook bepaald door materiaalkeuze, productieproces en functie. Hiervoor is de ontwerper, of fabrikant, verantwoordelijk. De fabrikant is verplicht om mogelijke risico’s zo veel mogelijk te beperken. Als u als werkgever de machine in gebruik neemt moet de veiligheid van de machine voor de gehele levensduur geborgd kunnen worden door de fabrikant.
Alle machines die voor het eerst worden gebruikt binnen de EU moeten een CE-markering hebben. Ze hoeven dan niet meer worden onderzocht op alle technische eisen. Wel moet een RI&E worden uitgevoerd die specifiek is toegespitst op het veilige gebruik en de plaats van de machine in het bedrijf.
Gebruiken
Of een machine veilig is, is natuurlijk ook afhankelijk van hoe u er in het gebruik mee omspringt. Door een machine te gebruiken, slijt, beschadigt en veroudert hij. De staat van het apparaat gaat achteruit en dat kan leiden tot risico’s. Voorkom ongelukken door:
- De risico’s van het (gebruik van het) apparaat te inventariseren en evalueren via de RI&E;
- De machine tijdens het gebruik periodiek te (laten) keuren en/of inspecteren;
- Gedegen onderhoud, dat u bijhoudt in een onderhoudsboek;
- Uw werknemers goed te instrueren over hoe zij de machine veilig kunnen gebruiken.
Onderhouden
Onderhoudt u een machine goed, dan draagt dit bij aan de veiligheid ervan. Het gaat enerzijds om preventief onderhoud, waarmee u defecten voorkomen. Anderzijds is er zogenoemd curatief onderhoud, om bestaande gebreken te herstellen.
RI&E startpunt voor machineveiligheid
Het bieden van een veilige en gezonde werkomgeving start met inzicht in de risico's. Met een Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) brengt u alle arbeidsrisico’s in kaart, ook die van uw machines, en kunt u deze gericht aanpakken.
