RI&E: van ‘het moet nou eenmaal’ naar ‘een kans die je moet grijpen’

De Risico-inventarisatie & -evaluatie, oftewel de RI&E: iedere werkgever moet ‘m uitvoeren en up-to-date houden. Hoe klein of groot het bedrijf ook is. De overheid is in 2019 dan ook gestart met een meerjarenplan voor het aanjagen van de RI&E. “En terecht”, vindt consultant en veiligheidskundige Ad van Zundert van ArboNed. “De RI&E is de onmisbare basis voor een goed arbobeleid.”

De Risico-inventarisatie en -evaluatie draait om veiligheid, werkplezier, productiviteit, gezondheid en verzuimpreventie stelt Ad. “Stuk voor stuk zaken die belangrijk zijn voor de bedrijfsvoering. Natúúrlijk wil je dat als werkgever zo goed mogelijk geregeld hebben. Pas als je weet wat de risico’s en de mogelijke gevolgen daarvan zijn, kun je tenslotte maatregelen nemen. Dát is waarom je een RI&E maakt en bijhoudt. Dat je daarmee voldoet aan de Arbowet, is een bijkomend voordeel.”

Hoe, wanneer en door wie?

Ad merkt nog regelmatig dat werkgevers opzien tegen de Risico-inventarisatie en -evaluatie. “Meestal blijkt dat zij niet precies weten wat het is en hoe ze eraan moeten beginnen.” De RI&E bestaat in feite uit twee delen: een lijst met alle veiligheids- en gezondheidsrisico’s in het bedrijf in volgorde van ernst én een plan om die risico’s op te lossen. “Dat Plan van aanpak is de praktische ‘to do list’ waarin bij alle verbeterpunten staat hoe, wanneer en door wie het aangepakt wordt en wat de kosten zijn. In het Plan moet ook staan welke kennis en ervaring nodig zijn om de maatregelen uit te voeren. De RI&E en het Plan van aanpak moeten in de meeste gevallen worden getoetst door een gecertificeerde arbodienst of deskundige. Daarna is het een kwestie van aan de slag gaan met de veiligheid en gezondheid in het bedrijf.” Om kleine werkgevers te ondersteunen bij het uitvoeren van de RI&E geeft Ad onder andere de training 'Maak zelf uw Risico-inventarisatie en -evaluatie'. 

Rol van de preventiemedewerker

Het Plan van aanpak is het werkdocument voor de preventiemedewerker; degene die binnen het bedrijf is aangesteld om handen en voeten te geven aan het preventiebeleid. De preventiemedewerker (bij bedrijven met minder dan 25 werknemers kan dat ook de directeur zijn) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Risico-inventarisatie en -evaluatie en de verbetermaatregelen die daaruit voorkomen. Ad: “Een aantal van die maatregelen kan de preventiemedewerker zelf uitvoeren. Denk maar aan het geven van voorlichting over beeldschermwerken of het opzetten van een online platform met informatie en tips over gezond en veilig werken. Als binnen het bedrijf de kennis of expertise ontbreekt om het Plan van aanpak uit te voeren, moet het bedrijf op zoek naar externe specialisten. Dan gaat het bijvoorbeeld om specialisten op het gebied van gevaarlijke stoffen, machineveiligheid, lichamelijke belasting, geluid, et cetera.”

Mijn Preventie-expert

De experts van ArboNed helpen jaarlijks duizenden bedrijven bij de uitvoer van verbetermaatregelen. Maar ook al eerder in het proces wordt ArboNed vaak betrokken: bij het maken en/of toetsen van de RI&E. “We zien onze rol als consultants verschuiven”, vertelt Ad. “Waar we voorheen als experts zelfstandig de RI&E uitvoerden of toetsten en daarna een rapport uitbrachten, betrekken we onze klanten nu actief in het proces. We doen de Risico-inventarisatie en -evaluatie samen met de preventiemedewerker, zodat die direct kan profiteren van onze kennis en expertise. We helpen om het Plan van aanpak ‘SMART’ te maken: verbetermaatregelen zó te verwoorden dat ze ook praktisch op te volgen zijn. Onze rol is verschoven van doeners naar begeleiders en adviseurs.” ArboNed speelt op die verschuiving in met ‘Mijn preventie-expert’, een dienst waarmee organisaties kunnen beschikken over een toegewijde arbodeskundige ter ondersteuning, begeleiding en inspiratie van de preventiemedewerker(s). Ad: “Zeker bij de wat kleinere bedrijven die zelf minder expertise in huis hebben op het gebied van arbeidsomstandigheden, is het voor de preventiemedewerker of directeur ideaal om af en toe te kunnen sparren met een ervaren preventie-expert.”

De moeite waard

De tijd van de RI&E als ‘papieren tijger’ is volgens Ad definitief voorbij. “Ook tijdens de trainingen die ik geef aan preventiemedewerkers zie ik bij deelnemers die mindshift van ‘de RI&E, het moet nou eenmaal’ naar ‘het is een kans die je moet pakken’.

De RI&E draait volledig om risico’s opsporen, herkennen en signaleren vóórdat zij leiden tot ongelukken, vertrek van goede werknemers of ziekteverzuim. Het is een onmisbaar instrument om je mensen gezond, veilig en met plezier aan het werk te houden. En zodoende ook flink te besparen op bedrijfskosten. Zeer zeker de moeite waard dus.”

Lees ook het artikel van Ad van Zundert over het belang de RI&E en aanverwante documentatie up to date te houden.