Bij wie kunnen uw medewerkers terecht?
Herkenbaar? Een medewerker trekt zich terug, lijkt gestrest of minder betrokken. Soms zijn er signalen van werkdruk, spanningen in het team of een onveilige werksfeer. Privéomstandigheden kunnen ook stress veroorzaken, zoals jonge kinderen, mantelzorgtaken, een scheiding of financiële zorgen. Wat de aanleiding ook is: deze signalen blijven vaak onbesproken, terwijl ze kunnen leiden tot verzuim.
Kunt u als ondernemer zelf uw preventieve arbozaken regelen, of heeft u hier een professional voor in dienst? Dan maakt ArboNed het u graag makkelijk met praktische informatie en (gratis) hulpmiddelen, zoals instructievideo’s, checklists en stappenplannen. Meer over onze ondersteuningsniveaus.
Voor medewerkers zijn deze onderwerpen vaak lastig bespreekbaar. En voor leidinggevenden is het niet altijd eenvoudig om signalen te herkennen, het gesprek aan te gaan of te weten welke ondersteuning beschikbaar is. Daarom is het belangrijk dat leidinggevenden weten bij wie uw medewerkers terecht kunnen. In onderstaande tabel ziet u welke professionals kunnen ondersteunen bij verschillende situaties:
| Wat speelt er? | Welke professional kan een medewerker verder helpen? | Toelichting |
| Vragen over gezondheid in relatie tot werk, zoals lichamelijke, sociale of geestelijke belasting of advies om verzuim te voorkomen | Bedrijfsarts | De bedrijfsarts adviseert over gezondheid en werk, ook preventief. Medewerkers kunnen zonder toestemming van de werkgever een open spreekuur bezoeken. |
| Arbeidsconflict | Bedrijfsmaatschappelijk werker | De maatschappelijk werker bemiddelt bij conflicten en helpt escalatie te voorkomen. De bedrijfsarts kan betrokken zijn bij medische beoordeling of preventie. |
| Privéomstandigheden die stress veroorzaken, denk aan iemand die mantelzorg verleent naast een volle baan, financiële zorgen heeft, scheiding etc. | Bedrijfsmaatschappelijk werker | Biedt kortdurende begeleiding bij persoonlijke problemen die invloed hebben op het werk. |
| Integriteitskwesties zoals fraude of diefstal | Vertrouwenspersoon | De vertrouwenspersoon is aanspreekpunt bij vermoedens van misstanden en integriteitskwesties. |
| Pesten, agressie en geweld, discriminatie of (seksuele) intimidatie op de werkvloer | Vertrouwenspersoon | De vertrouwenspersoon biedt opvang, advies en begeleiding bij ongewenst gedrag. Hij/zij is partijdig in de zin van steun aan de melder en werkt vertrouwelijk. |
Bedrijfsarts – laagdrempelig en vertrouwelijk
De bedrijfsarts speelt een centrale rol in het voorkomen van verzuim. Dankzij het open spreekuur kunnen medewerkers zonder toestemming van hun werkgever een spreekuur preventief aanvragen. Zij kunnen bijvoorbeeld vragen hebben over hun gezondheid in relatie tot het werk, ook als er (nog) geen sprake is van verzuim of klachten. Dit maakt het mogelijk om vroegtijdig signalen te bespreken en passende hulp te bieden. Zo kan de bedrijfsarts bij psychische klachten zoals stress, burn-out of angst doorverwijzen naar een bedrijfspsycholoog. Leidinggevenden kunnen medewerkers actief bewust maken van deze mogelijkheid en hen hierop attenderen.
Bedrijfsmaatschappelijk werker – bij privéproblemen en arbeidsconflicten
Soms lukt het medewerkers niet om problemen zelf op te lossen, zeker als ze naast een volle baan ook privé veel op hun bord hebben. Denk aan mantelzorg, financiële zorgen of relatieproblemen. De bedrijfsmaatschappelijk werker biedt begeleiding bij deze situaties.
Ook bij arbeidsconflicten, tussen collega’s of tussen medewerker en leidinggevende, kan deze professional helpen. Via interventies zoals Duurzame Samenwerking worden partijen gecoacht om tot een gezamenlijke oplossing te komen. Bij complexe conflicten kan een mediator worden ingeschakeld.
Vertrouwenspersoon – bij ongewenst gedrag of integriteitskwesties
Iedere medewerker heeft recht op een veilige werkomgeving. Toch komt ongewenst gedrag zoals pesten, (seksuele) intimidatie, discriminatie of agressie helaas voor. In zulke gevallen is het belangrijk dat medewerkers weten dat ze terecht kunnen bij een vertrouwenspersoon.
De vertrouwenspersoon luistert, ondersteunt en denkt mee over vervolgstappen. Alles wat besproken wordt, blijft vertrouwelijk. Ook bij vermoedens van fraude, machtsmisbruik of andere integriteitskwesties is deze persoon het juiste aanspreekpunt.
Leidinggevende – de eerste schakel
Hoewel een leidinggevende geen hulpverlener hoeft te zijn, is het wel van belang dat hij of zij signalen herkent en het gesprek durft aan te gaan. Door open te staan voor wat er speelt, signalen serieus te nemen en te weten waar medewerkers terechtkunnen voor ondersteuning, kunnen kleine problemen worden aangepakt voordat ze uitgroeien tot grotere vraagstukken.
De training Verzuimmanagement en verzuimgesprekken voeren biedt leidinggevenden praktische handvatten om signalen tijdig te herkennen en gesprekken op een effectieve manier te voeren. Tijdens de training leren zij onder andere verschillende gesprekstechnieken toe te passen. Een waardevolle tip uit de training is bijvoorbeeld om het gesprek te beginnen zonder oordeel. Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat er iets speelt en ik maak me zorgen. Kunnen we samen kijken wat er nodig is?” Benoem concreet wat u opvalt (de signalen) en vraag of de medewerker dat herkent. Zo creëert u ruimte voor een open en oplossingsgericht gesprek.
