Pesten, agressie, intimidatie, discriminatie en seksuele intimidatie op de werkvloer hebben een enorme impact op de slachtoffers en op het bedrijf. Dit ongewenste gedrag, door collega’s of externen, kan leiden tot (langdurig) verzuim. Dit heeft uiteraard financiële gevolgen en leidt bovendien tot een slechte werksfeer, verminderde betrokkenheid en een lagere productiviteit. Het is belangrijk – en bovendien wettelijk verplicht – om ongewenst gedrag (psychosociale arbeidsbelasting) te voorkomen. Snel naar:
Pesten op het werk
Grappen maken met collega’s is goed voor de werksfeer en maakt dat werknemers graag naar hun werk gaan. Maar als dit stelselmatig ten koste gaat van iemand, is de lol er snel af. Er is dan sprake van pesten. Het slachtoffer (en zijn gezondheid) kan er ernstig onder leiden.
De cijfers
Een op de tien werknemers heeft te maken met pestgedrag, blijkt uit cijfers van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Voorbeelden van pestgedrag zijn het laten uitvoeren van onzinnige taken, negeren en buitensluiten, imiteren en belachelijk maken, intimidatie en agressie, en roddelen. Het kan direct gericht zijn tegen de persoon, of meer achter iemands rug om gebeuren.
Volgens SZW heeft een op de vijf werknemers behoefte aan (aanvullende) maatregelen tegen ongewenst gedrag. Hieraan geven vooral grote bedrijven gehoor: acht op de tien bedrijven met honderd of meer werknemers neemt maatregelen tegen pesten. Van de mkb’ers met tien of minder werknemers neemt slechts twintig procent maatregelen.
De gevolgen
Werknemers die het mikpunt zijn van pesterijen, krijgen vaak minder zelfvertrouwen en komen in een sociaal isolement terecht. De persoonlijke waardigheid en mentale integriteit van werknemers raken beschadigd. Ze kunnen slaapproblemen ontwikkelen en de productiviteit gaat achteruit.
Uiteindelijk melden ze zich vaak ziek en kan de spanning ertoe leiden dat de werknemer uitvalt met een burn-out. Van de werknemers met burn-outklachten, heeft een groot aantal te maken met pestgedrag. Een werknemer met een burn-out is al snel 290 dagen niet inzetbaar. Al met al kan pesten dus grote gevolgen hebben voor uw werknemer én uw bedrijf.
Discriminatie, waaronder seksuele intimidatie
Van discriminatie is sprake als er ongelijke behandeling is of als iemand op basis van persoonlijke kenmerken wordt uitgesloten. Het gebeurt bijvoorbeeld op grond van ras, nationaliteit, geslacht, seksuele geaardheid, godsdienst, handicap, leeftijd of soort contract.
Seksuele intimidatie op het werk omvat elke vorm van seksuele toenadering, verzoeken om seksuele gunsten of ander seksueel getint gedrag (verbaal, non-verbaal of fysiek) in de werkomgeving, die als ongewenst worden ervaren.
Dit zegt de wet
Volgens de wet mag er in werksituaties geen ongeoorloofd onderscheid worden gemaakt. Toch heeft meer dan de helft van alle discriminatieklachten die het College voor de Rechten van de Mens binnenkrijgt, te maken met de werkomgeving. Werkgevers zijn verplicht de risico’s van discriminatie op de werkvloer in kaart te brengen en zo nodig een plan te maken om het te voorkomen.
De gevolgen
De gevolgen van discriminatie en seksuele intimidatie zijn vergelijkbaar met die van pesten. Het tast de waardigheid en integriteit van de werknemers aan en heeft gevolgen voor hun mentale welzijn. De werknemers kunnen slaapproblemen ontwikkelen en hun productiviteit gaat achteruit. Uiteindelijk melden ze zich ziek en kunnen ze zelfs arbeidsongeschikt raken. Ook op de collega’s kan het van invloed zijn. Werkplezier en betrokkenheid kunnen afnemen, het verzuim en verloop kunnen toenemen.
Agressie
Een op de vijf werknemers krijgt te maken met intimiderend gedrag. Hiermee is het de meest voorkomende vorm van ongewenst gedrag op het werk door externen. Het gaat om beledigingen, bedreigingen, pesterijen en zelfs gewelddadig gedrag. Niet alleen klanten en leveranciers maken zich er schuldig aan, ook collega's en leidinggevenden kunnen zich agressief of intimiderend gedragen.
De cijfers
Maatschappelijk werkers hebben het vaakst te maken met intimidatie door klanten of patiënten. Ruim de helft van de maatschappelijk werkers maakt dit mee. Werknemers van politie en brandweer hebben het vaakst te maken met lichamelijk geweld door externen op hun werk: 47 procent. Dat meldt het CBS op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), uitgevoerd door het CBS en TNO.
Training omgaan met agressie
Een veilig en vertrouwd gevoel is belangrijk. Het heeft een direct, positief effect op de prestaties en het verzuim van werknemers. U kunt verzuim bijvoorbeeld voorkomen door uw werknemers beter te leren om te gaan met agressie.
Perceptie slachtoffer leidend
Ongewenst gedrag kan bewust kan plaatsvinden, maar kan ook onbedoeld intimiderend overkomen op het slachtoffer. Het gaat echter niet om de intentie van de dader, maar om hoe de ontvanger het ervaart. Wat de één onschuldig vindt, kan de ander als vervelend, vijandig, vernederend of intimiderend ervaren. Het is dan ook belangrijk om het slachtoffer altijd serieus te nemen.
PSA-beleid: ongewenst gedrag aanpakken en voorkomen
De aanpak op ongewenste situaties, zoals pesten of discriminatie, legt u vast in een wettelijk verplicht PSA-beleid. Dit helpt verzuim te voorkomen en zorgt ervoor dat werknemers met plezier aan het werk zijn én blijven.
Zelf uw PSA-beleid vormgeven? Download onze PSA-checklist. Zeker weten dat uw beleid psychosociale arbeidsbelasting staat als een huis? ArboNed kan u helpen met uw PSA-beleid. Ook kunt u bij ons een deskundige vertrouwenspersoon inhuren, of gebruikmaken van onze klachtencommissie.
