Alles over gezond thuiswerken

De wet over thuiswerken

De Arbowet en het Burgerlijk wetboek zijn er duidelijk over: als werkgever bent u verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkplek. U heeft namelijk een zorgplicht. Dat geldt ook voor de thuiswerkplek. U moet bijvoorbeeld nagaan of de thuiswerkplek ergonomisch is ingericht en hiervoor aanwijzingen geven. Verder moet u als werkgever arbovoorzieningen beschikbaar stellen voor de thuiswerkplek (in bruikleen of vergoeding), voor zover redelijk.

Er is wel een verschil of u als werkgever bepaalt dat werknemers (deels) thuis moeten werken, of de werknemer graag zelf thuis wil werken:

• Bepaalt u als werkgever dat uw werknemers (deels) moeten thuiswerken? Dan moet u de werkplek thuis bekostigen. 
• Wil uw werknemer graag thuiswerken en vindt u dat goed? Dan mag u de werkplek betalen, maar dat hoeft niet. U heeft immers een goede werkplek op kantoor voor uw werknemer. U bent er wel altijd voor verantwoordelijk dat uw werknemer goed is voorgelicht over hoe hij zijn werkplek ergonomisch kan inrichten.

De huidige situatie met corona is een uitzonderlijke. Het dringende advies om (deels) thuis te werken komt nu van de overheid. Ook dan geldt de zorgplicht. Wilt u aan de eisen voldoen? Deel dan onze tips voor het instellen van een goede thuiswerkplek, boek onze online (thuis)werkplekcheck of de online workshop gezond thuiswerken. 

Ergonomie: thuiswerkplek inrichten

Op een goede thuiswerkplek:

• zijn de bovenbenen ondersteund;
• staan voeten goed op de vloer of op een verhoging;
• is de rug is recht;
• leunen de onderarmen op goede armsteunen of op het werkblad;
• is de bovenkant van het beeldscherm iets onder ooghoogte.

Doordat we thuis vaak op een gewone stoel, aan een niet-verstelbare tafel, op een laptop werken, is het vinden van de juiste werkhouding een grotere uitdaging. Met mogelijk nek- en schouderklachten als gevolg.

Juist achter een laptop aan een te hoge keukentafel kunnen klachten ontstaan. Onderzoek de mogelijkheden beter te zitten met de aanwezige middelen. Want ook een thuiswerkplek met laptop kunt u zo optimaal mogelijk inrichten. Doe dat samen met een expert via onze (thuis)werkplek-check, of download onze tips (pdf). 

En beweeg! Wissel het zitten elk half uur af met bewegen. Haal een glas water, een kop koffie, telefoneer lopend, doe een paar rek- en strekoefeningen. Alles om de spieren even los te maken.

Mentale impact thuiswerken

Voor heel kantoorwerkend Nederland was het thuiswerken een tijdlang de opgelegde norm door het coronavirus. Dat had ook gevolgen voor onze mentale gezondheid.

Psycholoog bij ArboNed Jan Machek pleit ervoor om te bespreken wat voor u en uw werknemers het beste werkt, ook als we straks weer volledig op kantoor mogen werken: “De ideale werksituatie is een persoonlijke aangelegenheid. Het levert u en uw werknemers veel op als u hierop inspeelt. Mijn advies: vind samen de juiste balans tussen thuis en op kantoor werken.”

Gebrek aan sociale contacten

Een van de meest gehoorde klachten van mensen die langere tijd thuiswerken, is het gebrek aan sociale contacten en een verlies van verbondenheid. Sommigen ervaren zelfs een behoorlijke mate van sociale isolatie. Ze voelen zich eenzaam en ervaren zelfs emotionele klachten, zoals somberheid of neerslachtigheid.

Sociale steun (van collega’s en van de leidinggevende) is een belangrijke energiebron in het werk. Sociale steun houdt verschillende dingen in. Het is de waardering die je krijgt van je leidinggevende voor a job well done, maar ook de hulp die een collega aanbiedt als je met een probleem worstelt. Het is de gezelligheid die mensen op de werkplek ervaren. Deze energiebron valt grotendeels weg bij het vele thuiswerken.

De nieuwe technologie kan veel goedmaken. Maak daarom gebruik van alle communicatiemiddelen die er zijn, zoals videobellen voor vergaderingen en WhatsAppgroepen voor 'kletspraat' en blijf verbonden.

Blurring: grens privé/werk vervaagt

Als het werkdomein het privédomein binnendringt, kan dat leiden tot 'blurring'. De grens tussen privé en werk vervaagt dan. Het is lastiger om psychologische afstand te nemen van werk. Verder verliest privé de functie van rust en herstel. Het continue ‘aanstaan’ zorgt ervoor dat werknemers geen afstand krijgen van (de zorgen over) het werk. Het hoofd blijft alert en het lijf blijft stresshormonen produceren. Zowel hoofd als lijf kunnen de nachtrust verstoren.

Blurring is te voorkomen door scherp de grens te trekken wanneer en waar u werkt. Neem het werk bijvoorbeeld niet mee naar de plek waar u ontspant. Op termijn maakt u dan de koppeling tussen deze plek en de stress die u vanuit het werk kunt ervaren.

Overcompenseren

Door thuiswerken neemt de zichtbaarheid van het werk af. Werknemers zijn niet meer acht uur fysiek aanwezig. Dat kan bevrijdend voelen, doordat werknemers hun eigen tijd kunnen indelen. Maar het heeft ook een keerzijde. Als een werknemer thuis de laptop om 17.00 uur dichtklapt, is er niemand die ziet dat hij werkelijk een volle dag heeft gewerkt.

Niemand wil gezien worden als een medewerker die er de kantjes vanaf loop. Daardoor zijn mensen geneigd meer uren te gaan werken. Dit kan extreme vormen aannemen wanneer medewerkers elkaar tot laat in de avond bellen en mailen. Hierdoor komt de werk-privébalans verder onder druk te staan. Er is hier een belangrijke rol weggelegd voor leidinggevenden. Meer hierover verderop in dit artikel.

Leidinggeven op afstand

De rol van een leidinggevende - misschien bent u dat wel als werkgever in het mkb - is anders als iedereen thuiswerkt. Het vraagt om een omslag van controle naar vertrouwen en van een taak- naar een resultaatgerichte manier van leidinggeven. Als het hele team op afstand werkt, is de leidinggevende eens te meer ‘verbinder’.

Leidinggevenden zijn er om de kaders te stellen waarbinnen werknemers gezond en productief kunnen werken, ook thuis. Dat betekent onder andere dat ze duidelijkheid moeten scheppen over wanneer er niet gewerkt wordt en wanneer het werk erop zit. Laat - om blurring te voorkomen - merken dat werknemers gezien worden ondanks de afstand. Houd belangstellend contact met de teamleden en organiseer overlegmomenten.

Om op resultaten te kunnen sturen en om vertrouwen te kunnen voelen, is het cruciaal dat er duidelijk wordt gecommuniceerd over doelen en dat de output zo meetbaar mogelijk wordt afgesproken. Op die manier weten werknemers dat ze hebben voldaan aan de verwachting en kunnen ze met een gerust hart de dag afsluiten. Als leidinggevende kunt u op uw beurt de twijfel laten varen over hoe productief of effectief uw mensen bezig zijn, omdat u kunt leunen op zichtbaar resultaat. Hierdoor neemt het vertrouwen van beide kanten toe.

Ook thuis een gezonde leefstijl

Gezonde voeding heeft een positieve invloed op zowel uw fysieke als mentale gezondheid. En dat is belangrijk, helemaal in deze tijd. Houd uw vaste ritme aan van maaltijden en tussendoortjes en kies daarbij voor gezonde voeding die bijdraagt aan de versterking van het immuunsysteem. 

Naast gezonde voeding is het belangrijk dat u voldoende beweegt. Ook nu de lunchwandeling met collega's en de fietstocht naar het werk de komende tijd door de coronacrisis veelal vervallen. Het advies is om vijf keer per week een half uur matig intensieve beweging te hebben (bijvoorbeeld tijdens een lunchwandeling) en twee keer per week spierverstevigende oefeningen.

Het structureel thuiswerken brengt ook uitdagingen met zich mee. Om (langdurend) verzuim te voorkomen, is het belangrijk tijdig de fysieke, mentale en leefstijlrisico's van thuiswerken in kaart te brengen én te minimaliseren. Er zijn ergonomische uitdagingen, zoals nek- en schouderklachten. Maar ook psychisch heeft thuiswerken de nodige impact. Met de online workshop Gezond Thuiswerken geven we uw medewerkers in groepsverband tips over hoe ze zo gezond en comfortabel mogelijk thuiswerken.

Lees meer over de workshop Gezond Thuiswerken 

De voordelen van thuiswerken

Hoewel de meeste werknemers in coronatijd niet uit eigen keuze thuiswerkten en er duidelijke risico's zijn, heeft het thuiswerken ook zijn voordelen. Uit recent onderzoek blijkt dat twee derde van de werknemers het idee heeft dat ze thuis productiever zijn.

Ze worden minder vaak gestoord, hebben weinig last van kantoorpolitiek, geen reistijd en ervaren niet de stress van files of volle treinen. En er zijn meer voordelen. Bijvoorbeeld een gevoel van vrijheid: de ruimte om het werk in te delen op een manier die werknemers zelf prettig vinden, in een vertrouwde omgeving.