Alles over gezond thuiswerken en het coronavirus

De wet over thuiswerken

De Arbowet is duidelijk: de werkgever moet elke arbeidsplaats in zijn arbobeleid betrekken. Ook de thuiswerkplek. Als werkgever moet u nagaan of de thuiswerkplek bijvoorbeeld ergonomisch is ingericht.

Maar de huidige situatie is een bijzondere. Het werken vanuit huis wordt niet gevraagd door de werkgever of werknemer, maar wordt geadviseerd vanuit de overheid om het coronavirus in te dammen. Hoewel u hieraan als werkgever gehoor moet geven, kan niet worden verwacht dat elk bedrijf meteen de juiste spullen heeft voor iedereen, of heeft gecheckt of alle werknemers goede werkplekken hebben. De zorgplicht van de werkgever geldt echter nog steeds. Dus deel tips voor het instellen van een goede thuiswerkplek, of boek onze online (thuis)werkplekcheck.

Ergonomie: thuiswerkplek inrichten

De bovenbenen zijn ondersteund en de voeten goed op de vloer (of een verhoging), de rug is recht, de onderarmen leunen op (goede armsteunen of) het werkblad en de bovenkant van het beeldscherm is iets onder ooghoogte. Dat is de basis van een goede werkhouding.

Doordat we thuis vaak op een gewone stoel, aan een niet-verstelbare tafel, op een laptop werken, is het vinden van de juiste werkhouding een grotere uitdaging. Met mogelijk nek- en schouderklachten als gevolg. Juist als u op een laptop aan een te hoge keukentafel werkt, moet u klachten zien te voorkomen. Onderzoek de mogelijkheden beter te zitten met de aanwezige middelen en... beweeg! Wissel het zitten elk half uur af met bewegen. Haal een glas water, een kop koffie, telefoneer lopend, doe een paar rek- en strekoefeningen. Alles om de spieren even los te maken. En ook een thuiswerkplek met laptop kunt u zo optimaal mogelijk inrichten. Doe dat samen met een expert via onze (thuis)werkplek-check, of download onze tips (pdf).

Mentale impact thuiswerken

Het thuiswerken heeft niet alleen gevolgen voor onze fysieke gezondheid. Het is ook van belang te letten op de mentale impact ervan. Nu voor heel kantoorwerkend Nederland het thuiswerken de opgelegde norm is door het coronavirus, is het belangrijk om de valkuilen van thuiswerken scherp te hebben om daar slim mee om te kunnen gaan.

Gebrek aan sociale contacten

Eén van de meest gehoorde klachten van mensen die langere tijd thuiswerken of voor wie thuiswerken niet de eigen keuze is, is het gebrek aan sociale contacten en een verlies van verbondenheid. Sommige mensen ervaren zelfs een behoorlijke mate van sociale isolatie. Ze kunnen zich eenzaam voelen en zelfs emotionele klachten ervaren, zoals somberheid of neerslachtigheid.

Sociale steun (van collega’s en van de leidinggevende) is een belangrijke energiebron in het werk. Sociale steun houdt verschillende dingen in. Het is de waardering die je krijgt van je leidinggevende voor “a job well done”, maar ook de hulp die een collega aanbiedt als je met een moeilijk probleem worstelt. Het is de gezelligheid die mensen op de werkplek ervaren. Deze energiebron valt grotendeels weg als de sociale interactie op de werkplek wegvalt. De nieuwe technologie kan veel goedmaken. Maak daarom gebruik van alle communicatiemiddelen die er zijn, zoals videobellen voor vergaderingen en WhatsAppgroepen voor kletspraat, en blijf verbonden.

Blurring: grens privé/werk vervaagt

Als het werkdomein het privédomein binnendringt, kan dat leiden tot “blurring”. De grens tussen privé en werk vervaagt. Er kan geen psychologische afstand worden genomen van werk en privé verliest de functie van rust en herstel. Het continue ‘aanstaan’ zorgt ervoor dat werknemers geen afstand krijgen van (de zorgen over) het werk. Het hoofd blijft alert en het lijf blijft stresshormonen produceren en zowel hoofd als lijf kunnen dan de nachtrust verstoren.

Blurring is te voorkomen door scherp de grens te trekken wanneer en waar u werkt. Neem het werk bijvoorbeeld niet mee naar de plek waar u ontspant. Op termijn maakt u dan de koppeling tussen deze plek en de stress die u vanuit het werk kunt ervaren.

Overcompenseren

Door thuiswerken neemt de zichtbaarheid van het werk af. Werknemers zijn niet meer 8 uur fysiek aanwezig. Dat kan bevrijdend voelen, doordat werknemers hun eigen tijd kunnen indelen, maar heeft ook een keerzijde. Als een werknemer thuis de laptop om 17.00 uur dichtklapt, is er niemand die heeft gezien dat hij werkelijk een volle dag heeft gewerkt. Niemand wil gezien worden als iemand die er de kantjes vanaf loopt, waardoor mensen geneigd zijn meer uren te werken. Dit kan soms extreme vormen aannemen, wanneer medewerkers elkaar tot laat in de avond bellen en mailen, waardoor de werk-privébalans verder onder druk komt. Er is hier een belangrijke rol weggelegd voor leidinggevenden. Meer hierover verderop in dit artikel.

Leidinggeven op afstand

De rol van een leidinggevende - misschien bent u dat wel als werkgever in het mkb - is anders als iedereen thuiswerkt. Er wordt een omslag gevraagd van controle naar vertrouwen en van een taak- naar een resultaatgerichte manier van leidinggeven. En als het hele team op afstand werkt, is de leidinggevende eens te meer ‘verbinder’.

Leidinggevenden zijn er om de kaders te scheppen waarbinnen werknemers gezond en productief kunnen werken, ook thuis. Dat betekent onder andere dat u ook duidelijkheid moet scheppen over wanneer er niet gewerkt wordt en wanneer het werk erop zit. Laat - om blurring te voorkomen - merken dat werknemers ondanks de afstand gezien worden. Houd belangstellend contact met de teamleden en organiseer overlegmomenten.

Om op resultaten te kunnen sturen en om vertrouwen te kunnen voelen, is het cruciaal dat er duidelijk wordt gecommuniceerd over doelen en dat de output zo meetbaar mogelijk wordt afgesproken. Op die manier weten werknemers dat ze hebben voldaan aan de verwachting en kunnen ze met een gerust hart de dag afsluiten. Als leidinggevende kunt u op uw beurt de twijfel over hoe productief of effectief uw mensen bezig zijn laten varen, omdat u kunt leunen op zichtbaar resultaat. Hierdoor neemt het vertrouwen van beide kanten toe.

Ook thuis een gezonde leefstijl

Het eten van gezonde voeding heeft veel positieve invloeden op zowel uw fysieke als mentale gezondheid. En dat is belangrijk, helemaal in deze tijd. Houd uw vaste ritme aan van maaltijden en tussendoortjes en kies daarbij voor gezonde voeding die bijdraagt aan een versterking van het immuunsysteem. 

Naast gezonde voeding is het ook belangrijk dat u voldoende beweegt, nu de lunchwandeling met collega's en de fietstocht naar het werk de komende tijd door de coronacrisis veelal vervallen. Het advies is om vijf keer per week een half uur matig intensieve beweging te hebben en twee keer per week spier verstevigende oefeningen. Deze matig intensieve beweging kan natuurlijk prima ook tijdens een thuiswerkdag.

De voordelen van thuiswerken

Hoewel de meeste werknemers nu niet uit eigen keuze thuiswerken en er duidelijke risico's zijn, heeft het thuiswerken ook zijn voordelen. Uit recent onderzoek blijkt dat twee derde van de werknemers het idee heeft dat ze thuis productiever zijn. Ze worden minder vaak gestoord, hebben weinig last van kantoorpolitiek, geen reistijd en ervaren niet de stress van files of volle treinen. En er zijn meer voordelen te noemen. Zoals een gevoel van vrijheid: de ruimte om het werk in te delen op een manier die werknemers zelf prettig vinden, in een vertrouwde omgeving.